به گزارشامروله،سید عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان در برنامه «نگاه یک» که شامگاه امروز شنبه در خصوص آخرین روند مذاکرات هسته‌ای انجام گرفت، با بیان اینکه فضای مذاکرات بسیار جدی است و بحث‌ها به صورت فشرده در جریان است، اظهار داشت: یک ماه و نیم است به صورت مستمر کارشناسان در وین رایزنی داشتند و حدود 20 روز هم ما اینجا هستیم و مذاکرات را در یک سطح بالاتر کارشناسان یعنی در سطح معاونین و در سطح سیاسی دنبال می‌کردیم.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای با ذکر این نکته که ما مقید هستیم در این فرصت و مهلت زمانی توافق را به سرانجام برسانیم، افزود: طولانی شدن مدت به نفع مذاکرات نیست. مقید به زمان هستیم، ولی اسیر زمان نیستیم. ما مقید به توافق خوب هستیم.
عراقچی ادامه داد: مهلت زمانی ما 30 ژوئن (9 تیر) بود و هنوز بحث‌ها ادامه داشت ولی نتوانستیم در آن فاصله بحث‌ها را به نتیجه برسانیم و بر این اساس مذاکرات برای هفت روز تمدید شد. هر چه به مدت مذاکره نزدیکتر می‌شویم مباحث جدی‌تر میشود و این مباحث به هم مرتبط هستند.
وی با اشاره به اینکه برخی موضوعات جدی هست که هنوز حل نشده، افزود: در برخی از موضوعات نیز راه حل پیدا کرده‌ایم و باید بر روی موارد جزیی آن توافق شود و بر روی کاغذ بیاید.
عراقچی ادامه داد: ما در لوزان هیچ توافقی نداشتیم، فقط به یک سری از راه‌حل‌ها دست پیدا کردیم. در آن جا در برخی از موضوعات به راه‌حل دست پیدا نکردیم و اکنون در حال بحث و گفت‌وگو هستیم. در برخی از موضوعات راه‌حل پیدا شد و اکنون در حال قطعی کردن آن هستیم. در مورد برخی نیز که راه حل پیدا شد، متوجه شدیم که این راه‌حل‌ها پاسخگو نیست و آنها را تغییر دادیم.
معاون وزیر خارجه با بیان اینکه برخی‌ها راه‌حل‌ها پیدا شد و برای برخی نه، یادآور شد: کاری که ما دنبال می‌کنیم رسیدن به توافق جامع در یک مرحله است.
عراقچی در پاسخ به این سوال که آیا طرف مقابل نیز از تفاهم لوزان برداشتی همچون برداشت ایران دارد یا آن را توافق می‌داند؟ عنوان کرد:طرف‌های مقابل نیز همین برداشت را دارند. آنچه که در لوزان حاصل شد مجموعه‌ای از راه‌حل‌هاست و توافق نیست و همان‌طور که گفتم در برخی از موضوعات راه حل پیدا نشده است.
وی با بیان اینکه توافق نهایی حدود 20 صفحه است، تصریح کرد: این توافق 5 ضمیمه مختلف دارد که در مجموع این توافق با ضمائم فکر می‌کنم حدود 70 الی 80 صفحه باشد.
عراقچی با بیان اینکه ما به دنبال رسیدن به توافق جامع در یک مرحله هستیم که در این توافق تمام جزئیات در متن اصلی و زمینه‌ها مشخص شود، گفت: کارشناسان حقوقی همراه ما هستند. به دقت هر کلمه و هر پاراگراف را از ابعاد مختلف بررسی می‌کنند، به خصوص در موضوع تحریم‌ها چرا که مسائل حقوقی مسائل پیچیده‌ای است.
عراقچی با بیان اینکه مسائل فنی نیز دارای پیچیدگی هستند و کارشناسان سازمان انرژی اتمی در این مذاکرات همراه ما می‌باشند، عنوان کرد: با پیوستن دکتر صالحی این موضوع وضعیت بهتری به خود گرفت.
معاون وزیر خارجه در ادامه با بیان اینکه جلسات داخلی ما از 8 صبح شروع میشود سپس جلسات با اعضای 1+5 حدود 9 الی 10 صبح آغاز میشود، عنوان کرد: این جلسات تا 10 الی 11 شب و حتی بیشتر ادامه دارد.
عراقچی فضای مذاکرات را جدی برشمرد و گفت: نمی‌توانم بگویم فضا مثبت است یا منفی. فضا جدی است و همه طرف‌ها عزم دارند که به توافق برسند. همه به دنبال توافق خوب هستند، مانند ایران. ما به دنبال این هستیم که در این توافق خواسته‌ها، اصول و خط قرمزهای ما رعایت شود و به اهداف خود برسیم.
معاون وزیر خارجه همچنین گفت: متون مورد مذاکره در جلسات کارشناسی بحث میشود و کارشناسان تا جای ممکن دیدگاه‌ها را به هم نزدیک می‌کنند تا جاییکه تصمیم گیری در خصوص موارد اختلافی به سطحی بالاتر نیازمند باشد که به معاونین می‌رسد که متن اصلی در حال بررسی توسط معاونین است وبیشتر متون کارشناسی به سطح معاونین رسیده است و برخی پرانتز‌ها و موارد اختلافی می‌ماند که به سطح وزرا می‌رسد.
وی افزود: هیچیک از متون ما چه ضمایم و چه متن اصلی کامل نشده است و همزمان جلسات مختلف جریان دارد.
عراقچی در خصوص زمان نهایی شدن مذاکرات نیز گفت: تلاش خود را می‌کنیم و ممکن است ظرف 2 روز آینده متون در سطح معاونین نهایی شود و برخی بخش‌ها به وزرا برسد.فکر نمی‌کنم تمدید به نفع ما باشد، اما اگر لازم باشد این کار را انجام خواهیم داد.
وی ادامه داد: ما اجازه نمی‌دهیم زمان برای ما تصمیم بگیرد آنچه برای ما تصمیم می‌گیرد اصول و چارچوب‌های ماست که توسط بالاترین سطوح کشور به ما ابلاغ شده و ما در آن چارچوب حرکت می‌کنیم. قطعاً مذاکرات با توافقی که از نظر ما خوب نباشد پایان نخواهد یافت.
معاون وزیر خارجه با بیان اینکه یک مشکل فنی وجود دارد این است که از نظر فنی 3 ماه طول می‌کشد و کاری که آنها باید انجام بدهند از نظر فنی زمانی نمی‌برد، گفت: همزمان کردن این دو موضوع یک معضل است که راه‌حل‌هایی پیشنهاد شده و اصل همزمانی برای ما مهم است و امیدواریم به راه حل‌های معقولی در این زمینه برسیم و اصل متناظر بودن راه حل‌ها لحاظ شود.
عراقچی یادآور شد: در حوزه هسته‌ای کماکان برخی مسائل جزیی‌تر و کلان راه‌حل ها پیدا و حتی نگارش شده است.
وی با بیان رسمین یافتن برنامه هسته‌ای اهمیت دارد، گفت: بودن این ضمیمه نشان می‌دهد که این ضمیمه از یک برنامه غیر قانونی در شورای امنیت تبدیل به برنامه قانونی از نظر آن میشود که به کشورهای مختلف کمک می‌کند تا در بحث تحقیق و توسعه کمک کنند.
وی تثبیت و شناسایی بین‌المللی برنامه هسته‌ای ایران را موضوعی مهم دانست که تیم ایرانی در این دور از مذاکرات به دنبال است.
معاون وزیر خارجه در خصوص احتمال تمدید مذاکرات نیز گفت: تمدید مذاکرات گزینه مطلوب هیچیک از طرف‌ها نیست و بر همین اساس تلاش همه این است که در این دوره کار به سرانجام برسد، اما اینکه این اتفاق می‌افتد هنوز قابل پیش بینی نیست.اگر به 16 تیر برسیم و آنچه خواستمان است برسیم توافق خواهیم داشت و در غیر این صورت ترجیح می‌دهیم دست خالی به تهران بازگردیم.
عراقچی در خصوص محتمل‌ترین سناریوی غربی‌ها گفت: اگر به توافق برسیم و همه اسناد نهایی شود، آیا با رسیدن به آن می‌توان گفت که توافق داریم که جواب منفی است. باید مراحل قانونی در کشورها طی شود که در آمریکا کنگره خواسته که این نهاد توافق را بررسی کند و مجلس ما نیز در مصوبه اخیر خود خواست که به این نهاد ارائه شود و اگر در 16 تیر به یک جمع بندی از توافق برسیم هنوز توافقی نداریم تا این روال قانونی طی شود که پس از آن دولتها و کشورها اعلام می‌کنند که توافق داریم و توافق به دست آمده رسمیت می‌یابد.
وی ادامه داد: این روند یک ماه یا بیشتر زمان می‌برد و در روز توافق است که غرب تحریم‌های خود را لغو می‌کند و ایران مقدمات اجرای کار را فراهم می‌کند.اگر 16 تیر به توافق برسیم متن توافق حتما منتشر میشود، اما روز توافق باید روند خود را در کشورها طی کند البته شورای امنیت این موضوع را تایید خواهد کرد. ترجیح است که وقتی به جمع بندی برسیم و توافق اعلام شود شورای امنیت بعد از آن قطعنامه جدید را صادر و آن را تایید خواهد کرد.
عراقچی با بیان اینکه نگارش متن طولانی شده تا همه راه‌های سوء استفاده در آن بسته شود، گفت: اگر این توافق اعلام شود و شورای امنیت آن را تصویب کند این سند محکم خواهد شد.
وی در خصوص لغو فوری تحریم‌های مالی، اقتصادی و بانکی نیز اظهار داشت:در روز توافق تمامی تحریم‌های اقتصادی و مالی اتحادیه اروپا، آمریکا و شورای امنیت یکجا لغو و متوقف میشود و همزمان نیز اقدامات ما انجام می‌گیرد که البته همزمانی اقدامات ما و آنها مشکلی است که باید به گونه‌ای رفع شود.
معاون وزیر خارجه در خصوص امضای توافق نیز گفت: جمع بندی و رسیدن به توافق به عنوان امضای توافق یاد میشود در حالیکه این یک برنامه جامع اقدام مشترک است و نه معاهده یا پیمان که امضا شود. روز توافق هنوز تصمیمی گرفته نشده که امضایی پای آن باشد یا نه اما از نظر ما اصل امضای شورای امنیت و تصویب شدن آن در کشورهاست.
عراقچی در خصوص اینکه تحریم‌های صرفاً هسته‌ای چه بخشی از تحریم‌ها را در بر می‌گیرد؟ گفت: بخش اعظمی از تحریم‌ها مرتبط با هسته‌ای هستند و تحریم‌های حقوق بشر و تروریسم بخش کوچکی را شامل می‌شوند.
وی گفت: الان بانک مرکزی و بقیه بانک‌های ما به خاطر موضوع هسته‌ای در لیست تحریم‌ها هستند و فقط یک بانک به بهانه واهی تروریسم در لیست تحریم‌هاست.
عراقچی اضافه کرد: تحریم نفتی یک تحریم کاملاً هسته‌ای است. تحریم پتروشیمی و گاز و تحریم‌های مربوط به بیمه و کشتیرانی و بسیاری از تحریم‌های اصلی در حوزه اقتصادی، تحریم‌های هسته‌ای هستند.
معاون وزیر خارجه درباره تحریم‌های چند منظوره گفت: قوانینی را کنگره آمریکا تصویب کرده است و این یک قسمت سخت مذاکره ماست.
وی خاطرنشان کرد: سعی کردیم به شیوه‌های مختلف راه سوء استفاده از این چند منظوره بودن برخی از تحریم‌ها را ببندیم ولی از نظر ما بخش اعظمی از تحریم‌ها که مرتبط با هسته‌ای هستند در اثر توافق هسته‌ای برداشته خواهند شد.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای گفت: وقتی قطعنامه شورای امنیت صادر شود جنبه الزام آور برای کشورها پیدا می‌کند. از نظر ما به لحاظ حقوق بین‌الملل این یک الزام حقوقی برای 1+5 و ایران ایجاد می‌کند، ولی این ممکن است برای برخی کشورها برتری حقوقی نسبت به قوانین داخلی آنها نداشته باشد.
وی گفت: در اثر این توافق طرف مقابل ملزم به تعهدات خود است. وجود قطعنامه شورای امنیت از نظر قوانین ما و مجلس مصوبه‌ای به حساب نمی‌آید که مجلس ما ملزم به اطاعت باشد و دولت ملزم به پیروی از الزامات مجلس است، اما در عین حال الزامات حقوق بین‌المللی نیز سر جایش است.
عراقچی افزود: قطعنامه شورای امنیت به عنوان ضامن اجرای توافق نهایی برطبق الزامات حقوق بین‌الملل صادر خواهد شد و ضمانتی برای اجرایی شدن توافق نهایی خواهد بود و اگر کنگره آمریکا بخواهد رد کند، دولت آمریکا موظف است وتو کند. اگر توافق اجرایی نشود ایران حق خود را محفوظ خواهد داشت که به برنامه قبلی بازگردد.
وی در خصوص پذیرش توافق، عملیاتی کردن آن و اجرایی شدن توافق زیر نظر آژانس هم عنوان کرد: روز اول روزی است که به جمع بندی از توافق می‌رسیم و اعلام خواهد شد و بعد از آن شورای امنیت قطعنامه را صادر می‌کند. بعد منتظر می‌مانیم روال قانونی در کشورها طی شود و بعد که کشورها آمادگی خود را طی کردند، میشود روز توافق و بعد از آن طرف‌های مقابل تحریم‌هایشان را لغو می‌کنند و ایران هم شروع می‌کند به اقداماتی که باید صورت دهد تا زمانی که اقدامات ما به مرحله‌ای برسد که طبق توافق باید برسد آن زمان روز اجرایی شدن توافق است.
وی گفت: بین روز توافق و اجرایی شدن فاصله خواهد بود ما هنوز به توافق نهایی نرسیدیم که در این دو روز چه اتفاقی خواهد افتاد. ما انتظار داریم طرف مقابل به تعهدات خود عمل کند.
معاون وزیر خارجه یادآور شد: در روز اجرایی شدن توافق، تحریم‌ها لغو خواهد و اقدامات نظارتی و شفاف ساز از آن روز انجام خواهد شد.
عراقچی گفت: مشکلی اینجاست که هنوز حل نشده است، ما باید به فرمولی دست یابیم که قبل از اینکه به انجام کارهای خود اقدام کنیم، تحریم‌ها لغو شود. البته طرف مقابل نیز انتظار دارد آماده سازی ما انجام شود و بعد آنها تحریم‌ها را لغو کنند. این یکی از موضوعات مهمی است که هنوز گفت‌وگو درباره جریان دارد.
معاون وزیر خارجه در پاسخ به این سؤال که اگر این سه مرحله به ترتیب طی شود به نظر می‌رسد طرف غربی رفع تحریم‌ها را به راستی آزمایی آژانس منوط کنند، آیا این درست است؟ گفت: هنوز جمع بندی نهایی در این زمینه وجود ندارد. وقتی جمع بندی شد اطلاع رسانی می‌کنم.
عراقچی اضافه کرد: ما یک روز توافق و یک روز اجرایی شدن داریم.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده گفت: آژانس در طول اجرای توافق نهایی نقش ویژه‌ای در راستی آزمایی اقدامات ایران خواهد داشت.
وی با بیان اینکه البته ما تجربه خوبی از همکاری با آژانس نداریم، گفت: ولی آنچه در طول برنامه جامع اقدام مشترک رخ می‌دهد مجموعه اقداماتی است که آژانس به صورت کمی انجام دهد.
عراقچی افزود: در طول دوره اجرای توافق ژنو آژانس به خوبی به وظایف خود عمل کرد. البته اینگونه نیست که با اطمینان صد در صد نسبت به آژانس رفتار کنیم.
وی گفت: طبق دستورالعمل‌ها عمل می‌کنیم ولی قرار نیست آقای ظریف بازگردد. به طور مستمر از شیوه‌هایی که هست با تهران در تماس هستیم و گزارشات خود را رد و بدل می‌کنیم، فکر نمی‌کنم به نقطه‌ای برسیم که نیاز به سفر آقای ظریف به تهران باشد.