به گزارش امروله ،به نقل ازخبرگزاری فارس، یکی از سیاستهای مهم جمهوری اسلامی ،توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای همسایه است، حال که سفر رئیس جمهور ایران به روسیه برای دیدار با همتای روسی خود جدی شده، باید دید چه ظرفیت‌هایی در حوزه اقتصادی بین دو کشور وجود دارد که دو مقام ارشد در این سفر می‌توانند بررسی کنند.
این گزارش تلاش می‌کند ظرفیت‌های تجاری دو کشور، موانع و راهکارهای تجاری بین ایران و روسیه را بررسی کند.
با وجود ظرفیت 12 میلیارد دلاری برای تجارت بین ایران و روسیه، حجم تجارت خارجی بین روسیه و جمهوری اسلامی ایران کمتر از 2.5میلیارد دلار است، روسیه یکی از اقتصادهای نوظهور دهه گذشته بوده است، فدراسیون روسیه با جمعیت 146 میلیون نفری و واردات 231 میلیارد دلاری در سال 2020، به یکی از جذاب‌ترین بازارهای رو به رشد مصرفی در دنیا مبدل شده است.
در سال 2020، مبادلات تجاری ایران با روسیه کمتر از نیم درصد از کل حجم تجارت خارجی روسیه بوده است. هر چند طی سال‌های اخیر و با پیوستن ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا، روابط تجاری – اقتصادی دو کشور بهبود یافته، اما با پتانسیل صادراتی ایران به روسیه بسیار فاصله دارد.
بر اساس آمار تا پایان سال ۹۹، ایران در حدود ۵۰۴ میلیون دلار کالا به روسیه صادرات داشته که این امر نشان می‌دهد، سهم ایران از بازار جذاب این کشور تنها ۲۵ صدم درصد است.
*چشم انداز ایران برای افزایش مبادلات با روسیه
دولت سیزدهم به دنبال این است که سهم صادرات ایران به روسیه از رقم ۵ میلیارد دلار پیشی بگیرد و سهم از بازار روسیه ۲.۵ درصد شود بدین منظور ایران موافقتنامه اوراسیا را منعقد کرده که تجار به آن بسیار نظر مثبتی دارند، در این موافقتنامه که به سمت تجارت آزاد در حال حرکت است، کشورهای ارمنستان، بلاروس، روسیه، قرقیزستان، قزاقستان و ایران حضور دارند، در موافقتنامه تجارت ترجیحی که در حال اجراست، صادرات ایران به اتحادیه اوراسیا در اقلام تحت پوشش توافقنامه ۸۲ درصد افزایش یافته است.
*شرایط و تسهیلات برقراری ارتباط
شرایط مبادلات تجاری آسان و کم هزینه به لحاظ موقعیت استراتژیک دو کشور فراهم است، وجود بنادر مختلف، مسیرهای دریایی و زمینی نزدیک از مزایایی است که هرگونه حمل کالا را سهل تر می سازد.
کارشناس حوزه تجارت خارجی وجود استفاده از ظرفیت‌های بندری بنادر انزلی، آستارا، نوشهر، امیرآباد، فریدون کنار و بنادر آستراخان و همچنین توسعه حمل و نقل بین المللی دریایی بین دو کشور و استفاده از ظرفیت مرزها و گمرکات زمینی کشور با کشورهای CIS دارای اتصال زمینی و ریلی با کشور روسیه را از جمله مواردی عنوان کرد که می‌تواند در افزایش سطح تجارت خارجی دو کشور ایفای نقش کند.
حسین علیزاده گفت: و جود منابع گسترده اقتصادی در شهرهای مختلف روسیه به ویژه مسکو، یکاترینبورگ، سن پترزبورگ، و لادی قفقاز این امکان را برای تجار و فعالان اقتصادی ایران فراهم می‌نماید تا ضمن دسترسی به یک بازار دائم و به دور از دغدغه‌های سیاسی و تحریمی بتواند سطح تجارت دو کشور را نیز افزایش دهند.
*موانع تجاری ایران و روسیه
در عین حال که ظرفیت های زیادی برای مبادلات تجاری بین دو کشور وجود دارد اما موانعی هم هست که بدون رفع آنها کاری دشوار خواهد بود، حفظ کیفیت تولید، رعایت استانداردهای کشور مقصد، حمایت بانک مرکزی برای اجرای پیمان‌های ارزی از جمله این موانع است که باید برطرف شود.
یک کارشناس حوزه تجارت خارجی، توجه تولیدکنندگان و صادرکنندگان به استانداردهای کشور مقصد ، حفظ مستمر کیفیت کالا از جمله عوامل رقابت پذیری کالای ایرانی دربازار روسیه دانست و افزود: گرچه همه کالاهای صادارتی برای صادرات به کشور روسیه مشمول مقررات استاندارد ملی اجباری کشور نمی‌شود، لیکن در حوزه صادرات رعایت آنالیز و استاندارد کشور مقصد یا مشتری از اهمیت ویژه ای برخوردار است، لذا ضرورت دارد فعالان اقتصادی بر رعایت استاندارد های مبداء و مقصد و خواسته مشتری تمرکز و توجه ویژه داشته باشند.
رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه هم گفت: مبادلات با ارزهای دو کشور انجام می شود، اما این کار هزینه روی دست صادر کنندگان می‌گذارد و بانک مرکزی باید حمایت داشته باشد، مبادله با روبل روسیه تا حدودی برای صادر کننده هزینه می‌تراشد.
از سوی دیگر همسو با فعالیت های تجار و فعالان اقتصادی معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه باید در راستای کمک به افزایش مبادلات اقتصادی دو کشور با استفاده از ظرفیت متخصصان سازمان‌های موثر در تجارت خارجی از قبیل گمرک جمهوری اسلامی ایران ، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ، سازمان توسعه تجارت ایران و سایر سازمان ها به منظور ارتقاء سطح تجاری و توسعه دیپلماسی اقتصادی کشور و با هدف تسریع در رفع مشکلات اقتصادی کشور و مردم اقدام لازم انجام دهد.
نبود هلدینگ‌های بزرگ صادرات به بازار روسیه یکی از دلایل عدم موفقیت در برقراری روابط تجاری ایران با این کشور است.
کارشناس اندیشکده سیاست‌گذاری اقتصادی تهران در این زمینه می‌گوید: باید دانست ضعیف بودن بخش خصوصی در کشورمان، یکی از موانع مهم و ضعف در مناسبات تجاری ایران با روسیه است. متاسفانه تجار ایران در بازار بزرگ روسیه به شکل فردی وارد مبادلات تجاری می‌شوند و بعضا چون با بازار روسیه آشنا نیستند دچار مشکلات متعددی می‌شوند. بیشتر تجار ایران در روسیه در سطوح کوچک فعالیت دارند و این امر برای کار با بازار بزرگ روسیه تناسب ندارد.
وی با بیان اینکه تولید سنتی مشکل دیگر صادرات ما به بازار روسیه است، افزود: تولیدکنندگان ایرانی به روش‌های سنتی محصولات خود را به بازار ارسال می‌کنند که مسلماً برای بازارهایی مانند روسیه مناسب نیست، باید دانست حوزه‌های مختلفی مانند شبکه‌های حمل‌و نقل کانتینری، تکنولوژی‌های مدرن در حوزه بسته‌بندی و داشتن پایانه‌های صادراتی از مواردی هستند که تاکنون در کشور ما توسعه کافی نیافته است و نمی‌توانند برای صادرات محصولات با کیفیت و همچنین حفظ کیفیت اولیه تا رسیدن به بازار مصرف، نقش اساسی ایفا کنند، به عبارت دیگر اگرچه برخی محصولات کشاورزی ایرانی به بازار روسیه می‌رسند، ولی متأسفانه نتوانسته‌اند شبکه‌ای منسجم و منظم برای مسیر صادراتی ایجاد کنند.
*راهکار
می‌توان با حضور تجار، تولیدکنندگان و مسئولان کشورمان، راه‌های اجرایی شدن طرح تشکیل هلدینگ‌های تخصصی تجاری بین ایران و روسیه بررسی شود، زیرا با تشکیل هلدینگ‌های تجاری صادرات و واردات کالا بین دو کشور و یا ایجاد یک کنسرسیوم تخصصی در ایران، می‌توان از مزایایی همچون کاهش هزینه‌های تامین کالا، حمل و نقل، گمرک و امور اداری، کاستن از رقابت داخلی بین تجار ایرانی، تجمیع توانمندی‌ها و هم‌افزایی و برنامه‌ریزی منسجم تجاری در زمینه صادرات و واردات، در کنار ایجاد شبکه گسترده توزیع، بهره‌مند شد.
بسته بندی یکی از مهم ترین عواملی تاثیر گذار در میزان صادرات میوه به روسیه و قیمت میوه صادراتی است، در صورتی که میوه ها از بسته بندی استاندارد برخوردار نباشند، نه تنها ممکن است در طول حمل و نقل بخشی از آنها آسیب ببینند، بلکه خریدار مبلغ کمتری به شما پرداخت خواهد کرد.
جلوگیری از برگشت مواد غذایی و محصولات کشاورزی صادراتی ضروری است، همان گونه که ایران استانداردهای خاص خود را دارد کشور مقصد هم استانداردهای خاص خودش را دارد و باید این پروتکل ها رعایت شود، علاوه بر آن در فواصل نزدیک این ها روزآمد شوند.
در دو ماه گذشته فلفل‌های صادراتی ایران از روسیه به دلیل استانداردهای سخت‌گیرانه این کشور برگشت خورد آنها استانداردهایی دارند که معتقدند ایران باید آنها رعایت کند, درباره دلیل برگشت دادن فلفل‌ها گفتند که 4 نوع سمی استفاده شده که در کشور ما ثبت نشده است.
وزارت امور خارجه و بانک مرکزی و دیگر بخش های مرتبط اقتصادی باید پشتیبان تجارت با روسیه باشند.
*محصولاتی که بین ایران و روسیه مبادله می‌شود
میوه یکی از مهم ترین اقلام صادراتی به روسیه است، سالانه مقادیر قابل توجهی از انواع میوه مانند کیوی ، سیب ، گیلاس، پرتقال ، انار، خرما و غیره به روسیه صادر می‌شود.
«۵ قلم عمده صادراتی به روسیه، پلی استرن، پسته، آلبالو، فلفل فرنگی و هلو است که این اقلام ۳۸ درصد کل صادرات به روسیه است؛ همچنین اقلام عمده وارداتی از روسیه شامل گندم، ذرت دامی، جو، چوب و روغن دانه آفتابگردان است که این اقلام ۷۲ درصد از کل واردات از روسیه را به خود اختصاص داده است.»
بنابراین علاوه بر ظرفیت های اقتصادی روسیه، این کشور جایگاه بسیار خوبی در نظام سیاسی دنیا دارد که در سفر آقای رئیسی می‌توان به آن پرداخت.