عوامل سرقت علمی در دانشگاه های کشور

سرویس: اخبار کوتاهکد خبر: 314329|17:07 - 1400/05/25
نسخه چاپی
عوامل سرقت علمی در دانشگاه های کشور
کارشناس ارشد مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه علم وصنعت ایران گفت: برخی از موارد تقلب و سرقت علمی که توسط دانشجویان و محققین انجام و مشاهده شده است ناشی از عدم اگاهی از مصادیق سرقت، ضعف قوانین، ضعف علمی دانشجویان، راحت طلبی و... می باشد.

مظفر پورفرید در گفتگو با امروله ،عنوان کرد :  مدتی است که اهالی دانشگاه نسبت به «سلامت نظام دانشگاهی» هشدار می‌دهند و از کژرفتاری‌های علمی در آموزش عالی خبر می‌دهند. از اینرو، سوءرفتار دانشگاهی در میان دانشجویان مشکل جدی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی محسوب می شود

 

وی ادامه داد : برخی از موارد تقلب و سرقت علمی که توسط دانشجویان و محققین انجام و مشاهده شده است ناشی از عدم اگاهی از مصادیق سرقت، ضعف قوانین، ضعف علمی دانشجویان، راحت طلبی و... می باشد. 

 

پورفرید خاطر نشان کرد : امانتداری علمی و رعایت اخلاق علمی واژه هایی است که هر دانش پژوه و محققی دوست دارد واجد ویژگی های آن باشد و در عرصعه علمی که در آن گام برمی دارد توفیق دستیابی به نوآوری هایی داشته باشد که بتواند آنها را با رعایت تمام حقوق مترتب بر آن، بنام خود ثبت و به جهانیان عرضه کند. 

 

کارشناس ارشد مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه علم وصنعت ایران گفت: بنابراین، سواستفاده از نام دانشگاه‌ها برای انتشار مقالات جعلی، کپی‌برداری از مقالات دانشمندان دیگر، سواستفاده از ایمیل محققان برای دریافت اقامت در سایر کشورها و راه‌اندازی کارخانه تولید انبوه مقالات علمی تنها بخشی از بی‌اخلاقی‌های حوزه علمی است که به گفته عضو وابسته فرهنگستان علوم، در علم، تقلب جایگاهی ندارد؛ چرا که اگر در یک RNA و یا DNA توالی‌یابی تقلبی صورت گیرد و بر پایه این توالی‌یابی تقلبی واکسن و یا دارویی تولید شود، جان میلیون‌ها نفر در خطر می‌افتد که یک نوع جنایت است..

 

وی یادآور شد: از آنجایی که زمینه های بروز جرم تقلب علمی در تمام نفاط دنیا تا حدی یکسان و مشابه است ولی در کشورهای خاص نیز ممکن است زمینه های منحصر به فردی داشته باشد، شناسایی عوامل بروز آن در هر کشور و منطقه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با این شناسایی دقیقی و علمی، زمینه های بروز ارتکاب این جرم را می توان از میان برداشت و یا حداقل آن را تقلیل داد. 

 

پورفرید گفت : مفهوم شناسی چنانچه پیشر آمد، یکی از شکل های نادرست استفاده از تولیدات علمی دیگران، یا خیانت در امانت علمی می باشد که به نوعی تقلب و ایجاد فساد علمی به شمار می آید، تقلب و سرقت علمی است. 

 

وی بیان کرد : سرقت علمی سبک یا Style Plagiarism به موردی گفته می شود که در آن جمله به جمله یا پاراگراف به پاراگراف یک مقاله، از یک متن دیگر اقتباس می شود. این مورد بیشتر به دلیل عدم تسلط به زیان دوم پیش می آید. برخی دانشجویان و محققین محترم، داده های خود را در الگوهای چاپ شده قبلی قرار می دهند و چون با زبان دوم آشنایی کافی ندارند، به زعم خود از قالب نگارشی و جملات نویسندگان دیگر، بطور کامل یا حتی جزئی، استفاده می کنند. 

 

کارشناس ارشد مدیریت فناوری اطلاعات-دانشگاه علم وصنعت ایران گفت : امروزه با نرم افزارهای موجود به راحتی می توان متن مورد نظر را با تمام متون چاپ شده موجود در منابع مقایسه کرد و سرقت علمی را تشخیص داد. برخی از این نرم افزارها مجانی و در دسترس عموم هستند ولی برخی از‌انها که توسط مراکز علمی و یا به منظور خاصی طراحی شده است، در شرایط خاصی قابل تهیه یا قابل خریدن است. باید توجه داشت که نتایج خارج شده از این نرم افزارها و  نمایش درصدهایی که می دهند با آگاهی کامل ارزیابی گردد تا دستخوش اغراض سیاسی و سوء استفاده های احتمالی قرار نگیرد.

وی علل فساد علمی در دانشگاه ها را شامل وجود مؤسسات مشاوره آموزشی و پژوهشی دانست و گفت:در تهران و شهرستان‌ها موسسات مشاوره آموزشی و پژوهشی تاسیس شده‌اند که کار پژوهشی تولید می‌کنند. تا به حال 26 مرکز مشاوره پژوهشی و آموزشی در حوالی میدان انقلاب شناسایی شده اند که در این تحقیق با آن‌ها گفتگو شده است. 

 

وی تصریح کرد: برخی از مؤسساتی که محتوای علمی تولید می‌کنند، تحت عنوان مشاوره تحصیلی و پژوهشی و دارای مجوز هستند. تعدادی از این مؤسسات نیز مجوز ندارند، اما بر این باورند که کار آنان برخلاف قانون نیست، چون مواد قانونی برای منع تولید متون علمی وجود ندارد. در واقع در ایران به این دلیل که در هیچ حوزه‌ای قانون کپی-پیست رعایت نمی‌شود، در بحث تولیدات علمی نیز رعایت نشده است.

 

پورفرید یکی دیگر از عوامل فساد علمی در دانشگاه ها را نادیده گرفته شدن کیفیت مقالات در ایران  و مدرک گرایی دانست و بیان کرد: یکی از دلایل تقلب علمی در ایران، نگاه کمی به آموزش عالی بر نگاه کیفی غلبه پیدا کرده است، برای مثال در دانشگاه آزاد دادن دو نمره را منوط به انتشار دو مقاله در مجلات علمی نموده‌اند، که این خود کمی‌شدن آموزش را نشان می‌دهد.

 

وی گفت:  این کمی‌شدن به عضویت در هیئت علمی نیز سرایت کرده است، چنانچه دانشجویی مدرک و تعداد مقاله‌های بیشتری دارد، دارای شانس بیشتری نیز برای عضویت در هیئت علمی می باشد. بسیاری از افراد با پرداخت هزینه توانسته‌اند مدارک و تولیدات علمی بیشتری به نام خود ثبت کنند و در این سیستم کمی پیشرفت کنند. در کنار این افراد، کسانی نیز بوده‌اند که مطالب علمی آنان، نتایج تحقیقات خودشان است، اما پیشرفت نکرده اند.

 

پورفرید گفت: یکی‌دیگر از دلایل افزایش تقلب علمی در ایران، مدرک‌گرایی است. در هیچ یک از کشورهای توسعه‌یافته چنین استقبالی برای دریافت مدرک وجود ندارد. حجم عظیم افرادی که در ایران به سمت مدرک‌گرایی می‌روند، در هیچ‌کجای دنیا دیده نمی‌شود.

 

کارشناس ارشد مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه علم وصنعت ایران گفت : قانون مقابله با تقلب و تخلف علمی در برخی از دانشگاه‌ها اجرایی شده است به گونه‌ای که بر اساس اعلام وزارتخانه‌های علوم و بهداشت رتبه‌های عده‌ای از اعضای هیات علمی تقلیل کردند،  ولی به نظر من باید این فرهنگ را از بین برد و کاهش رتبه برای توبیخ چنین افرادی کافی نیست و چنین کسانی نباید جایگاهی در دانشگاه‌های کشور داشته باشند.

 

وی بیان کرد: قوانینی برای مقابله با تقلب مصوب شد ولی فراگیر نیست و لازم است در دانشگاه‌ها کمیته‌ای برای بررسی تقلبات علمی راه‌اندازی شود و در صورتی که این کمیته تخلفات را کشف کرد، فرد از جایگاهی که دارد برکنار شود.

 

این کارشناس تصریح کرد : یکی دیگر از عواملی که بر ارتکاب تقلب و سرقت علمی تأثیرگذار است، راحت طلبی و انتخاب ساده ترین کار و کمترین زحمت برای گرفتن بهترین امتیاز است. یکی از مشارک کنتده ها در مصاحبه چنین می گوید: «وقتی که شما از یک کار شسته رفته و آماده کپی بر می دارید، مسلماً زمانی که صرف می کنید خیلی زیاد کمتر است تا کسی که اولین بار ایده ای را شروع کرده به انجامش. طبیعتاً بشر هم دنبال کار راحت است».

 

کارشناس ارشد مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه علم وصنعت ایران گفت :شکل گیری روابطی از قبیل فامیلی، دوستامه، رئیس و مرئوس، استاد و دانشجو در وقوع روشی از تقلب و سرقت علمی مؤثر است که با عنوان سهام بخشی مطرح شده است. در این روش اشخاص بنابر شکل گیری روابط ذکر شده به اضافه و حذف کردن اسامی افرادی می پردازند که در هیچ یک از مراحل انجام پژوهش ارائه شده شرکت نداشته اند. مشارکت کننده ای چنین می گوید: «مواردی که بسیار قابل تأمل هست این است که دوستان دانشجو با هم قرار می گذارند که اسامی یکدیگر را در مقالاتی که نوشته اند، بنویسند».