به گزارش امروله ، به نقل از خبرگزاری فارس، صندوق توسعه ملی با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی به ثروت‌های ماندگار، مولد و سرمایه‌های زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی براساس بند 22 سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه ابلاغی مقام معظم رهبری و ماده 84 قانون برنامه پنجم توسعه در نیمه دی ماه سال 1390 تأسیس شد.
این صندوق براساس مفاد اساسنامه خود که در ماده 16 قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور تنفیذ شده موظف به تأمین مالی طرحهای اقتصادی و سرمایه‌گذاری در قالب اعطای تسهیلات بانکی به بخشهای غیردولتی و سرمایه‌گذاری در بازارهای پولی و مالی خارجی است.
این صندوق منابع ارزی خود را براساس ضوابط به دو شکل عاملیت ارزی و سپرده‌گذاری ارائه می‌کند. عاملیت ارزی بدین شکل است که بانک‌ها عاملیت صندوق را ایفا کرده و با دریافت و بررسی طرحهای توجیهی متقاضیان، پرداخت منابع و نظارت بر اجرای پروژه را به عهده دارد و به صورت مرحله‌ای و بنا به پیشرفت کار منابع را تزریق می‌کند.
* عملکرد تسهیلات ارزی عاملیت ارزی
بخش عمده تسهیلات اعطایی از محل منابع صندوق توسعه ملی تاکنون، به صورت ارزی و براساس مفاد بند خ اساسنامه و با عاملیت بانکهای طرف قرارداد به متقاضیان پرداخت شده است.
کل قراردادهای عاملیت ارزی منعقده با بانکهای عامل تا پایان سال 1399 مبلغ 116143 میلیون دلار بوده است که در سال 1399، مبلغ 5820 میلیون دلار سهمیه برای بانکهای عامل تصویب و قرارداد 13 بانک به مبلغ 4920 میلیون دلار منعقد و ابلاغ شد.
* حدود 34 میلیارد دلار برای 315 طرح مسدود شد
از محل منابع قراردادهای عاملیت ارزی تا پایان سال 1399، تعداد 318 طرح ارزی به مبلغ 34096 میلیون دلار تأمین مالی شده که از این میزان، تعداد 315 طرح با مبلغ مسدودی بالغ بر 33957 میلیون دلار فعال بوده و تعداد 3 طرح نیز به مبلغ 139 میلیون دلار تسهیلات دریافتی خود را تسویه کردند.
* 22.3 میلیارد دلار پرداخت قطعی به 308 طرح
از 315 طرح فعال تأمین مالی شده، 314 طرح تا پایان سال 1399 موفق به گشایش اعتبار اسنادی به مبلغ 29522 میلیون دلار شده و به 308 طرح نیز مبلغی معادل 22331 میلیون دلار با همکاری بانکهای عامل و بانک مرکزی پرداخت قطعی صورت گرفته است.
* پیشرفت 66 درصدی طرح‌ها
با توجه به منابع تخصیصی به 315 طرح ارزی فعال تامین مالی شده، میزان پیشرفت مالی این طرح‌ها صرفاً از محل منابع صندوق (نسبت مبالغ پرداختی به مسدودی) تا پایان سال 1399،حدود 66 درصد گزارش شد.
* کدام بخش ها بیشتر منابع ارزی را دریافت کردند؟
تا پایان سال 1399، از مجموع 33957 میلیون دلار منابع ارزی مسدود شده، حدود 62 درصد به طرحهای حوزه نفت و گاز، پالایشگاه و پتروشیمی و حدود 31 درصد نیز به طرح های فعال در بخش صنعت و معدن و حدود 7 درصد نیز به سایر بخشهای اقتصادی اختصاص داده شده است.
* عملکرد 10 سال فعالیت
عملکرد ارزی صندوق توسعه ملی از سال 90 تا 99 نشان می‌دهد که در مجموع تحت عنوان عاملیت و سپرده گذاری بالغ بر 123 میلیارد و 382 میلیون دلار قرارداد منعقد شد که از این میزان 39 میلیارد و 611 میلیون دلار تامین مالی برای 364 طرح صورت گرفت. بنابراین 32 درصد طرح‌ها تامین مالی شدند.
* 63 درصد منابع ارزی در مناطق کمتر توسعه یافته
همچنین 53 درصد منابع ارزی مسدود شده صندوق مربوط به طرحهای بنگاه‌های اقتصادی متعلق به مؤسسات عمومی غیردولتی و حدود 47 درصد نیز مربوط به طرحهای بخش خصوصی و تعاونی است. ضمنا 63 درصد منابع ارزی مسدودی صندوق در اختیار طرح های متقاضی در مناطق کمتر توسعه یافته بوده است.
* عملکرد بخش سپرده گذاری ارزی صندوق توسعه ملی
به گزارش فارس سپرده‌گذاری ارزی شیوه دیگری است که منابع ارزی صندوق توسعه ملی در راستای اجرای تکالیف بودجه‌های سنواتی کل کشور و اجرای ماده 57 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت 2، به سپرده گذاری ارزی در بانکهای سپرده‌پذیر اختصاص یافته است تا این بانک‌ها از طریق اعطای تسهیلات در چارچوب این قراردادها، این منابع را به طرح‌ها و فعالیت‌های مرتبط از جمله بخش نفت، گاز، پتروشیمی، صنعت و معدن و سایر بخش‌ها تخصیص دهند.
* سپرده گذاری ارزی 7.2 میلیارد دلاری
مبلغ سپرده گذاری ارزی انجام شده در بانکهای سپرده پذیر از سال 1391 تا پایان سال 1396 بالغ بر 7239 میلیون دلار بوده که از این مقدار معادل مبلغ 5515 میلیون دلار در قالب 46 طرح به مرحله تخصیص ارز رسیده و از مجموع منابع ارزی تخصیصی، حدود 98 درصدی به طرحهای بخش نفت و گاز و حدود 2 درصد نیز به طرحهای بخش صنعت و معدن اختصاص یافته است.
از طرف دیگر حدود 77 درصد از مبلغ تخصیص یافته در مناطق کمتر توسعه یافته و کمتر از 23 درصد در مناطق برخوردار هزینه شده است. ضمنا در سال‌های 1397 و 1398 و سال 1399 بدلیل عدم درخواست بانک‌ها، هیچگونه قرارداد سپرده‌گذاری ارزی از محل منابع صندوق با بانک‌ها منعقد نشد.
* طرحهای مشمول منابع ارزی
عمده ی منابع ارزی صندوق از لحاظ بخش اقتصادی، در بخش نفت و گاز و پتروشیمی و از لحاظ منطقه اجرای طرح، در مناطق کمتر توسعه یافته اعطا شده است.
تا پایان سال 1399 بیش از 87 درصد منابع ارزی مسدود شده طرح های فعال به نفع متقاضیان، به مرحله گشایش اعتبار (دریافت پوشش) و حدود 66 درصد نیز به مرحله پرداخت قطعی رسید.